Chủ nhật, 05/01/2025, 05:15
Phát huy vai trò của hội viên luật gia trong công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát văn bản QPPL
Kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL là cơ chế kiểm soát văn bản QPPL sau khi ban hành, là công cụ quan trọng, hữu hiệu để đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất, đồng bộ, khả thi, công khai, minh bạch, dễ tiếp cận của văn bản QPPL, qua đó góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật, phục vụ sự phát triển của đất nước.
Trước định hướng và chỉ đạo sâu sát của các cấp có thẩm quyền, nhiều cơ quan đã quan tâm bố trí nguồn lực, xây dựng kế hoạch, ban hành văn bản chỉ đạo tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, rà soát văn bản theo quy định, chú trọng công tác kiểm tra, rà soát văn bản theo lĩnh vực, địa bàn quản lý để kịp thời phát hiện, xử lý, khắc phục sai sót, bất cập, hạn chế, hoàn thiện pháp luật, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển KT-XH. Việc xử lý văn bản không phù hợp pháp luật đã được thực hiện ngày càng nghiêm túc, hiệu quả hơn. Phần lớn những bất cập sau khi được phát hiện, kết luận đều được cơ quan ban hành có phương án xử lý trên tinh thần cầu thị, trách nhiệm, vì lợi ích chung của xã hội.
Bên cạnh các kết quả đạt được cơ bản, công tác kiểm tra, rà soát văn bản QPPL thời gian qua vẫn còn một số khó khăn, hạn chế cần phải khắc phục đó là, hoạt động của các cơ quan kiểm tra, rà soát văn bản chưa đồng bộ. Một số cơ quan tham mưu chưa chú trọng việc kiểm tra theo thẩm quyền đối với văn bản QPPL do địa phương ban hành có nội dung liên quan đến phạm vi quản lý nhà nước của mình.
Việc kiểm tra, phát hiện, xử lý văn bản trái pháp luật, chồng chéo, mâu thuẫn hoặc không phù hợp với thực tiễn chưa kịp thời; công tác cập nhật, rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định do cấp có thẩm quyền của địa phương đã ban hành trước đây để phù hợp với văn bản của Trung ương có lúc còn chưa kịp thời, hoặc còn gặp khó khăn, vướng mắc, nên chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế trong quản lý nhà nước.
Nguyên nhân dẫn đến các khó khăn, hạn chế nêu trên có thể thấy là do số lượng văn bản QPPL được ban hành trong các lĩnh vực quản lý nhà nước ngày càng nhiều, nội dung văn bản ngày càng phức tạp nên đòi hỏi chất lượng, khối lượng công việc trong công tác kiểm tra, rà soát là rất lớn.
Công tác kiểm tra, rà soát văn bản QPPL là công việc khó, có nội dung phức tạp, phạm vi tác động rộng, đòi hỏi cao về trình độ, bản lĩnh chính trị, kinh nghiệm chuyên sâu và công sức, thời gian. Trong khi đó nguồn nhân lực bố trí cho các công tác này tại nhiều cơ quan chưa thực sự tương xứng, phù hợp với đặc trưng công việc, yêu cầu nhiệm vụ; nhân sự làm công tác pháp chế của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh phần lớn là kiêm nhiệm và chưa bảo đảm tính ổn định nên kết quả công tác hạn chế; kinh phí chi cho hoạt động kiểm tra, rà soát văn bản QPPL còn chưa phù hợp nên chưa thu hút được đội ngũ chuyên gia, cộng tác viên tham gia hỗ trợ hiệu quả các công tác này.
Nguyên nhân chủ quan là do việc thực hiện thẩm quyền, trách nhiệm trong công tác kiểm tra, rà soát, xử lý văn bản tại một số cơ quan chưa đầy đủ, chưa đúng theo quy định; lãnh đạo một số cơ quan chưa thực sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát công tác kiểm tra văn bản QPPL.
Nhằm phát huy vai trò hội viên Hội Luật gia để nâng cao chất lượng của công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật tôi mạnh rạn đề ra một số giải pháp như sau:
1. Tăng cường sự phối hợp của Ban thường vụ, Ban chấp hành Hội Luật gia tỉnh Lai Châu và lãnh đạo các cơ quan chuyên môn trong công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật.
2. Tăng cường đội ngũ hội viên luật gia, công chức đủ phẩm chất, đủ năng lực chuyên môn để thực hiện công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát văn bản QPPL.
3. Việc thực hiện, đề xuất HĐND, UBND tỉnh ban hành văn bản QPPL phải đảm bảo cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn; dự liệu được hết các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng thực hiện; tính toán kỹ về phạm vi điều chỉnh, nội dung, các chính sách trong đề xuất xây dựng văn bản, đảm bảo tính khả thi sau khi văn bản được ban hành. Có như vậy thì các văn bản sau khi được ban hành mới đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương.
4. Nâng cao chất lượng công tác soạn thảo, góp ý, đánh giá tác động chính sách, tác động thủ tục hành chính đối với các văn bản quy định tại khoản 4 Điều 27 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2020) thuộc thẩm quyền ban hành của Hội đồng nhân dân tỉnh; đánh giá tác động giới đối với các văn bản liên quan đến chính sách về bình đẳng giới trong quá trình xây dựng văn bản QPPL. Thường xuyên rà soát và kịp thời tham mưu, đề xuất cơ quan có thẩm quyền xử lý các văn bản không còn phù hợp với các căn cứ rà soát.
5. Nâng cao chất lượng, tính chuyên nghiệp, chuyên sâu trong công tác thẩm định nhằm kịp thời phát hiện những quy định trái, mâu thuẫn, chồng chéo với văn bản cấp trên hoặc tình hình kinh tế xã hội của địa phương để loại bỏ ngay từ khâu dự thảo. Tạo điều kiện thuận lợi để các đối tượng tác động trực tiếp của văn bản tham gia đóng góp ý kiến vào các dự thảo văn bản QPPL đó.
6. hường xuyên kiện toàn hội viên luật gia là đội ngũ làm công tác thẩm định văn bản theo hướng chuyên nghiệp, đảm bảo về số lượng, chất lượng về chuyên môn, nghiệp vụ. Đồng thời, tổ chức bồi dưỡng chuyên sâu về nghiệp vụ cho đội ngũ hội viên làm công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát văn bản.
7. huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài chính từ ngân sách nhà nước, xã hội hóa và các nguồn tài chính khác nhằm thực hiện có hiệu quả công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát để hoàn thiện pháp luật ở địa phương.
Bên cạnh các kết quả đạt được cơ bản, công tác kiểm tra, rà soát văn bản QPPL thời gian qua vẫn còn một số khó khăn, hạn chế cần phải khắc phục đó là, hoạt động của các cơ quan kiểm tra, rà soát văn bản chưa đồng bộ. Một số cơ quan tham mưu chưa chú trọng việc kiểm tra theo thẩm quyền đối với văn bản QPPL do địa phương ban hành có nội dung liên quan đến phạm vi quản lý nhà nước của mình.
Việc kiểm tra, phát hiện, xử lý văn bản trái pháp luật, chồng chéo, mâu thuẫn hoặc không phù hợp với thực tiễn chưa kịp thời; công tác cập nhật, rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định do cấp có thẩm quyền của địa phương đã ban hành trước đây để phù hợp với văn bản của Trung ương có lúc còn chưa kịp thời, hoặc còn gặp khó khăn, vướng mắc, nên chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế trong quản lý nhà nước.
Nguyên nhân dẫn đến các khó khăn, hạn chế nêu trên có thể thấy là do số lượng văn bản QPPL được ban hành trong các lĩnh vực quản lý nhà nước ngày càng nhiều, nội dung văn bản ngày càng phức tạp nên đòi hỏi chất lượng, khối lượng công việc trong công tác kiểm tra, rà soát là rất lớn.
Công tác kiểm tra, rà soát văn bản QPPL là công việc khó, có nội dung phức tạp, phạm vi tác động rộng, đòi hỏi cao về trình độ, bản lĩnh chính trị, kinh nghiệm chuyên sâu và công sức, thời gian. Trong khi đó nguồn nhân lực bố trí cho các công tác này tại nhiều cơ quan chưa thực sự tương xứng, phù hợp với đặc trưng công việc, yêu cầu nhiệm vụ; nhân sự làm công tác pháp chế của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh phần lớn là kiêm nhiệm và chưa bảo đảm tính ổn định nên kết quả công tác hạn chế; kinh phí chi cho hoạt động kiểm tra, rà soát văn bản QPPL còn chưa phù hợp nên chưa thu hút được đội ngũ chuyên gia, cộng tác viên tham gia hỗ trợ hiệu quả các công tác này.
Nguyên nhân chủ quan là do việc thực hiện thẩm quyền, trách nhiệm trong công tác kiểm tra, rà soát, xử lý văn bản tại một số cơ quan chưa đầy đủ, chưa đúng theo quy định; lãnh đạo một số cơ quan chưa thực sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát công tác kiểm tra văn bản QPPL.
Nhằm phát huy vai trò hội viên Hội Luật gia để nâng cao chất lượng của công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật tôi mạnh rạn đề ra một số giải pháp như sau:
1. Tăng cường sự phối hợp của Ban thường vụ, Ban chấp hành Hội Luật gia tỉnh Lai Châu và lãnh đạo các cơ quan chuyên môn trong công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật.
2. Tăng cường đội ngũ hội viên luật gia, công chức đủ phẩm chất, đủ năng lực chuyên môn để thực hiện công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát văn bản QPPL.
3. Việc thực hiện, đề xuất HĐND, UBND tỉnh ban hành văn bản QPPL phải đảm bảo cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn; dự liệu được hết các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng thực hiện; tính toán kỹ về phạm vi điều chỉnh, nội dung, các chính sách trong đề xuất xây dựng văn bản, đảm bảo tính khả thi sau khi văn bản được ban hành. Có như vậy thì các văn bản sau khi được ban hành mới đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương.
4. Nâng cao chất lượng công tác soạn thảo, góp ý, đánh giá tác động chính sách, tác động thủ tục hành chính đối với các văn bản quy định tại khoản 4 Điều 27 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2020) thuộc thẩm quyền ban hành của Hội đồng nhân dân tỉnh; đánh giá tác động giới đối với các văn bản liên quan đến chính sách về bình đẳng giới trong quá trình xây dựng văn bản QPPL. Thường xuyên rà soát và kịp thời tham mưu, đề xuất cơ quan có thẩm quyền xử lý các văn bản không còn phù hợp với các căn cứ rà soát.
5. Nâng cao chất lượng, tính chuyên nghiệp, chuyên sâu trong công tác thẩm định nhằm kịp thời phát hiện những quy định trái, mâu thuẫn, chồng chéo với văn bản cấp trên hoặc tình hình kinh tế xã hội của địa phương để loại bỏ ngay từ khâu dự thảo. Tạo điều kiện thuận lợi để các đối tượng tác động trực tiếp của văn bản tham gia đóng góp ý kiến vào các dự thảo văn bản QPPL đó.
6. hường xuyên kiện toàn hội viên luật gia là đội ngũ làm công tác thẩm định văn bản theo hướng chuyên nghiệp, đảm bảo về số lượng, chất lượng về chuyên môn, nghiệp vụ. Đồng thời, tổ chức bồi dưỡng chuyên sâu về nghiệp vụ cho đội ngũ hội viên làm công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát văn bản.
7. huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài chính từ ngân sách nhà nước, xã hội hóa và các nguồn tài chính khác nhằm thực hiện có hiệu quả công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát để hoàn thiện pháp luật ở địa phương.
Tác giả: Luật gia. LPL
