Thứ ba, 17/12/2024, 16:52
Giải pháp đẩy mạnh hoạt động trợ giúp pháp lý cho đồng bào dân tộc thiểu số
Từ khi thành lập hệ thống Trợ giúp pháp lý (TGPL) đến nay, Việt Nam đã ngày càng khẳng định được vị trí, vai trò của mình trong việc trợ giúp pháp lý cho người dân tộc thiểu số ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
Trong những năm qua, công tác trợ giúp pháp lý cho đồng bào dân tộc thiểu số luôn được cấp ủy, chính quyền, Hội Luật gia các cấp trong tỉnh quan tâm và triển khai thực hiện nhằm nâng cao hiểu biết về pháp luật, ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật của nhân dân nói chung, đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng và đã đạt được những kết quả quan trọng, đội ngũ luật gia là tư vấn viên có nhiều nỗ lực để cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí bằng các hình thức, như tư vấn pháp luật giúp đồng bào dân tộc thiểu số giải quyết các vướng mắc pháp luật trong các lĩnh vực pháp luật dân sự, đất đai, hôn nhân - gia đình, hành chính - khiếu nại, tố cáo…
Ở xã chủ yếu là người dân tộc thiểu số phân bố ở tất cả các bản trong xã, do đó, số vụ việc thực hiện trợ giúp pháp lý cho người dân tộc thiểu số tập trung phần lớn là người dân tộc thiểu số, có trình độ dân trí thấp, kiến thức hiểu biết pháp luật có nhiều hạn chế nên việc tư vấn, trợ giúp pháp lý cho người dân tộc thiểu số là rất cần thiết góp phần ổn định trật tự an toàn xã hội ở địa phương, giảm thiểu tình trạng đơn thư vượt cấp, khiếu kiện đông người như trước kia.
Bên cạnh những thuận lợi trên, công tác trợ giúp pháp lý cho người dân tộc thiểu số vẫn còn gặp phải rất nhiều khó khăn, rào cản cụ thể:
Thứ nhất, đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống tại các bản xa, đi lại khó khăn nên ít được tiếp cận với các thông tin về trợ giúp pháp lý nên vẫn còn nhiều người chưa biết được quyền được TGPL của mình. Điều này đã phần nào ảnh hưởng đến việc triển khai hoạt động, sự tiếp cận của người dân với trung tâm pháp luật cộng đồng và Trung tâm trợ giúp pháp lý của Hội Luật gia tỉnh.
Thứ hai, chất lượng nguồn nhân lực là luật gia làm công tác tư vấn và trợ giúp pháp lý phát triển chưa tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ công tác TGPL trong tình hình mới; đội ngũ trợ giúp viên pháp lý phát triển chậm, còn thiếu ổn định, chưa có đủ số lượng trợ giúp viên pháp lý cần thiết. Không những thế, năng lực tổ chức bộ máy cán bộ để triển khai thực hiện TGPL cho đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế do số lượng người thực hiện TGPL biết tiếng dân tộc còn ít nên một số trường hợp thực hiện trợ giúp pháp lý phải thông qua lực lượng cán bộ tại chỗ phần nào cũng ảnh hưởng đến kết quả trợ giúp pháp lý cho người dân do không kiểm soát được việc truyền đạt thông tin pháp luật.
Thứ ba, chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý còn nhiều hạn chế, tập trung nhiều nhất ở 02 hình thức trợ giúp pháp lý cơ bản là tư vấn pháp luật và đặc biệt là chưa có khả năng tham gia tố tụng. Nhiều luật gia trẻ tuổi chưa có nhiều kinh nghiệm nên khả năng năng lực tư vấn, trợ giúp pháp lý còn thiếu tính thuyết phục, làm ảnh hưởng đến chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý và quyền, lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp pháp lý…
Để khắc phục những tồn tại trên cần tập trung vào giải pháp nhằm đẩy mạnh công tác trợ giúp pháp lý cho đồng bào dân tộc thiểu số như sau:
Thứ nhất, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật để người dân trên địa bàn xã nói chung và đặc biệt là người dân tộc thiểu số có nhiều cơ hội được tiếp cận pháp luật, được hiểu biết quyền của mình trong hoạt dộng trợ giúp pháp lý.
Thứ hai, Tuyên truyền, giới thiều về chức năng hoạt dộng của Trung tâm pháp luật cộng đồng cấp xã và Trung tâm trợ giúp pháp lý – Hội Luật gia tỉnh.
Thứ ba, Thường xuyên tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ cho luật gia cấp xã và đặc biệt là đội ngũ làm tư vấn của Trung tâm pháp luật cộng đồng.
Bên cạnh những thuận lợi trên, công tác trợ giúp pháp lý cho người dân tộc thiểu số vẫn còn gặp phải rất nhiều khó khăn, rào cản cụ thể:
Thứ nhất, đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống tại các bản xa, đi lại khó khăn nên ít được tiếp cận với các thông tin về trợ giúp pháp lý nên vẫn còn nhiều người chưa biết được quyền được TGPL của mình. Điều này đã phần nào ảnh hưởng đến việc triển khai hoạt động, sự tiếp cận của người dân với trung tâm pháp luật cộng đồng và Trung tâm trợ giúp pháp lý của Hội Luật gia tỉnh.
Thứ hai, chất lượng nguồn nhân lực là luật gia làm công tác tư vấn và trợ giúp pháp lý phát triển chưa tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ công tác TGPL trong tình hình mới; đội ngũ trợ giúp viên pháp lý phát triển chậm, còn thiếu ổn định, chưa có đủ số lượng trợ giúp viên pháp lý cần thiết. Không những thế, năng lực tổ chức bộ máy cán bộ để triển khai thực hiện TGPL cho đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế do số lượng người thực hiện TGPL biết tiếng dân tộc còn ít nên một số trường hợp thực hiện trợ giúp pháp lý phải thông qua lực lượng cán bộ tại chỗ phần nào cũng ảnh hưởng đến kết quả trợ giúp pháp lý cho người dân do không kiểm soát được việc truyền đạt thông tin pháp luật.
Thứ ba, chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý còn nhiều hạn chế, tập trung nhiều nhất ở 02 hình thức trợ giúp pháp lý cơ bản là tư vấn pháp luật và đặc biệt là chưa có khả năng tham gia tố tụng. Nhiều luật gia trẻ tuổi chưa có nhiều kinh nghiệm nên khả năng năng lực tư vấn, trợ giúp pháp lý còn thiếu tính thuyết phục, làm ảnh hưởng đến chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý và quyền, lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp pháp lý…
Để khắc phục những tồn tại trên cần tập trung vào giải pháp nhằm đẩy mạnh công tác trợ giúp pháp lý cho đồng bào dân tộc thiểu số như sau:
Thứ nhất, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật để người dân trên địa bàn xã nói chung và đặc biệt là người dân tộc thiểu số có nhiều cơ hội được tiếp cận pháp luật, được hiểu biết quyền của mình trong hoạt dộng trợ giúp pháp lý.
Thứ hai, Tuyên truyền, giới thiều về chức năng hoạt dộng của Trung tâm pháp luật cộng đồng cấp xã và Trung tâm trợ giúp pháp lý – Hội Luật gia tỉnh.
Thứ ba, Thường xuyên tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ cho luật gia cấp xã và đặc biệt là đội ngũ làm tư vấn của Trung tâm pháp luật cộng đồng.
Thứ tư, Tăng cường sự phối hợp giữa Trung tâm pháp luật cộng đồng, các tổ chức có liên quan với các cơ quan có liên quan (cơ quan tố tụng, các cơ quan, ban ngành, đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội,…) để phát hiện và tư vấn, trợ giúp pháp lý kịp thời cho đồng bào dân tộc thiểu số. Đồng thời, thiết lập mạng lưới tại cơ sở, các thiết chế có thể giúp người dân tiếp cận trợ giúp pháp lý; UBND cấp xã; công chức tư pháp, hộ tịch; tổ hòa giải; già làng, trưởng bản, người có uy tín; cán bộ phụ nữ; công an xã; hội nông dân; hợp tác xã…
Thứ năm, Tăng cường kiểm tra, đánh giá chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý, huy động đội ngũ chuyên gia pháp luật, luật sư có nhiều kinh nghiệm tham gia đánh giá chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý. Đồng thời, đề cao cơ chế lấy ý kiến các cơ quan liên quan, nhất là các cơ quan tiến hành tố tụng trong việc đánh giá chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý nhằm từng bước nâng cao chất lượng của hoạt động trợ giúp pháp lý và trách nhiệm của người thực hiện trợ giúp pháp lý.
Thứ sáu, thực hiện tốt công tác khen thưởng, tôn vinh người tốt, việc tốt, điển hình hoặc có đóng góp tích cực cho hoạt động trợ giúp pháp lý. Tăng cường vai trò giám sát, phản biện của các cơ quan chuyên môn đối với tổ chức và hoạt động của trung tâm mà trọng tâm là thực hiện pháp luật về TGPL./.
Thứ năm, Tăng cường kiểm tra, đánh giá chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý, huy động đội ngũ chuyên gia pháp luật, luật sư có nhiều kinh nghiệm tham gia đánh giá chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý. Đồng thời, đề cao cơ chế lấy ý kiến các cơ quan liên quan, nhất là các cơ quan tiến hành tố tụng trong việc đánh giá chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý nhằm từng bước nâng cao chất lượng của hoạt động trợ giúp pháp lý và trách nhiệm của người thực hiện trợ giúp pháp lý.
Thứ sáu, thực hiện tốt công tác khen thưởng, tôn vinh người tốt, việc tốt, điển hình hoặc có đóng góp tích cực cho hoạt động trợ giúp pháp lý. Tăng cường vai trò giám sát, phản biện của các cơ quan chuyên môn đối với tổ chức và hoạt động của trung tâm mà trọng tâm là thực hiện pháp luật về TGPL./.
Tác giả: Luật gia. LPL
